Śliwa Stanley w doniczce

Śliwa Stanley w doniczce 

Stanley to średniowczesna, deserowa odmiana śliwy, wyselekcjonowana w 1913 roku w Nowojorskiej Stacji Doświadczalnej Geneva jako krzyżówka odmian Węgierka z Agen i Wielki Książę. Drzewo rekomendowane jest zarówno do uprawy amatorskiej jak i towarowej.  

Charakterystyka 

Stanley wprowadzona do produkcji w 1926 roku już kilka lat później trafiła do Polski i szybko zdobyła uznanie jako jedna z najsmaczniejszych śliw dostępnych na rynku. Odmiana ujawnia umiarkowaną odporność na mróz i wymaga zabezpieczenia w okresie zimy oraz wiosennych przymrozków, ale cechuje się przy tym stosunkowo wysoką odpornością na większość chorób, a jej uprawa nie niesie ze sobą zwykle konieczności wdrażania chemicznych środków ochrony roślin. Śliwa pozostaje samopylna i stanowi uniwersalny zapylacz dla innych odmian.  

W pierwszych latach od posadzenia drzewo rośnie silnie, tworząc wyniosłą, luźną koronę o kulisto-stożkowym, symetrycznym kształcie i dużej liczbie krótkopędów. Wraz z czasem jego wzrost wyraźnie zwalnia, a śliwa wchodzi w okres kwitnienia, wydając na świat średniej wielkości pąki o białej barwie i jajowatym kształcie. Ze względu na atrakcyjne walory dekoracyjne i właściwości fizyczne odmiana spotykana jest przede wszystkim w hodowlach towarowych oraz w przydomowych ogrodach i amatorskich sadach, a także na balkonach i tarasach.  

Dojrzałość zbiorcza odmiany wypada we wrześniu, ale precyzyjny termin zbioru uzależniony jest od indywidualnych warunków pogodowych, panujących w danym roku wegetacyjnym oraz jakości stanowiska zastosowanego pod uprawę śliwy. Plony Stanley nie ujawniają jednak tendencji do opadania, a pozostawione dłużej na drzewach tracą naturalną gorycz i wzmacniają swój słodki smak. Nadają się ponadto do zbioru mechanicznego, a im wcześniej zostaną zebrane, tym lepiej zniosą transport.  

Owoce 

Stanley wcześnie wchodzi w okres owocowania, plonując corocznie i obficie pod warunkiem zastosowania właściwego stanowiska pod hodowlę śliwy. Drzewo rodzi duże lub bardzo duże owoce o pojedynczej masie w przedziale 40-50 g, przybierające jajowate, zwężone w okolicach szypułki kształty. Pokrywają się one ciemnofioletową skórką, obmytą wyraźnym, niebieskim nalotem. Skryty pod nią miąższ zwykle niełatwo odchodzi od wydłużonej, ostro zakończonej pestki i charakteryzuje się żółtą lub zielonkawo-żółtą barwą oraz soczystym, słodkim smakiem o subtelnie aromatycznej nucie.  

Śliwki odmiany Stanley powszechnie wykorzystywane są w produkcji kompotów, dżemów, marmolad, przecierów, susz i powideł, a także jako dodatek do potraw, ciast i deserów. Mogą być również spożywane na surowo.  

Wyłączając walory deserowe owoce stanowią bogate źródło wartościowych składników odżywczych i mineralnych, między innymi: pektyn, fosforu, wapnia, magnezu, żelaza, polifenoli oraz witamin (A, C, E, B6, K). Substancje te wywierają dobroczynny wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu: usprawniają pracę układu trawiennego, spowalniają proces starzenia, obniżają ciśnienie krwi, uszczelniają naczynia krwionośne i ujawniają działanie antyoksydacyjne. Ich regularne spożycie polecane jest w szczególności palaczom, osobom borykającym się z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, osteoporozą, nadciśnieniem oraz kobietom wchodzącym w okres menopauzy.  

Zapylacze 

Stanley pozostaje samopylna i nie wymaga w swoim towarzystwie obecności innych drzew owocowych, ale sama może stanowić dla nich uniwersalny zapylacz.  

Uprawa i pielęgnacja 

Stanley nie należy do odmian wymagających specjalistycznych warunków uprawowych, ale najlepiej przyjmuje się na obszarach o łagodnym klimacie. Drzewo preferuje ciepłe i słoneczne, osłonięte od silnego wiatru stanowiska oraz żyzne, próchniczne i przepuszczalne gleby o lekko kwaśnym lub zasadowym odczynie kwasowości, oscylującym w granicach 5,6-7,3 pH (oraz wyższym).  

Stanley pozostaje stosunkowo odporna na szarkę śliw oraz brunatną zgniliznę i wykazuje umiarkowaną wrażliwość na większość chorób z wyłączeniem tzw. owocówki śliwkóweczki (łac. Laspeyresia funebrana), na którą nieszczęśliwie zdarza jej się zapadać. Z tego powodu koniecznym jest monitorowanie drzewa pod kątem występowania charakterystycznych objawów: robaczywienia liści i owoców oraz przedwczesne opadania plonów. W razie rozpoznania typowych symptomów chorobowych wdrażamy ochronę np. z użyciem pułapek lepowych z feromonami lub papieru falistego (pod koniec sierpnia zawijamy fragment kory papierem, aby pod koniec września usunąć go i spalić, sprawnie usuwając tym samym szkodniki). Niewykluczonym w zwalczaniu  jest zastosowanie oprysku owadobójczego, ale środki chemiczne przyniosą oczekiwane skutki jedynie wdrożone we właściwym terminie, który z kolei bywa zmienny i zależny od warunków pogodowych, dlatego ten rodzaj ochrony nie jest rekomendowany amatorom.   

W przypadku uprawy poza-doniczkowej przed umiejscowieniem sadzonki  w glebie ziemię należy przekopać i wnikliwie odchwaścić ze szczególnym uwzględnieniem chwastów stałych oraz w razie potrzeby odpowiednio użyźnić lub całkowicie wymienić. Warto ponadto upewnić się, że dołek przygotowany pod uprawę młodej śliwy jest wystarczająco duży, aby jej korzenie nie uległy zawinięciu w trakcie rozwoju. Mimo stosunkowej mrozoodporności odmiana będzie ponadto potrzebować profilaktycznego zabezpieczenia przed chłodem w okresie zimy oraz wiosennych przymrozków. W tym celu okrywamy drzewo z pomocą papieru falistego, maty trzcinowej, agrotkaniny lub kopca z torfu i kory, a w przypadku hodowli doniczkowej w miarę możliwości umieszczamy śliwę w garażu lub w piwnicy (lub postępujemy w sposób charakterystyczny dla uprawy poza-doniczkowej).  

W przypadku hodowli poza-doniczkowej umieszczamy młode śliwy w glebie wiosną (preferowany termin) lub jesienią (najpóźniej do października). Należy pamiętać, że nasadzenia jesienne wymagać będą osłony przed chłodem, a wiosenne nakładają na nas obowiązek bardziej obfitego podlewania niż inne pory. Niezależnie jednak od terminu sadzenia zaraz po jego dokonaniu nawadniamy młode drzewo, wykorzystując około 10-30 l wody i kontynuujemy podlewanie przez cały okres wiosenno-letni. Proceder można ułatwić wykopując wokół śliwy misę, zapobiegającą wylewaniu się cieszy na boki.  

Rozstawa sadzenia w sadzie (dobra gleba): 3,5 m x 4,5 m =ok. 633 szt./ha.

Rozstawa sadzenia w sadzie (słaba gleba): 3 m x 4 m = ok. 833 szt./ha. 

Stanley podobnie jak większość odmian drzew owocowych wymaga przycinania, dlatego w okresie pierwszej wiosny od posadzenia (niezależnie od jego terminu) w razie braku rozgałęzień obcinamy przewodnik na wysokości 80 cm nad glebą. Ewentualne pędy boczne skracamy z kolei o połowę (w przypadku ich obecności przewodnik obcinamy 30 cm nad najwyżej położoną gałęzią). Zabieg przywraca równowagę pomiędzy systemem korzeniowym a częścią nadziemną śliwy i pomaga jej zaaklimatyzować się w nowym miejscu. W kolejnych latach przeprowadzamy cięcie formujące koronę, którego przebieg uzależniony jest od formy pokroju, jaką docelowo zamierzamy uzyskać (najbardziej polecanymi typami są tzw. wrzecionowy oraz szpalerowy ze względu na wysoki stopień prześwietlenia i niewielką finalną rozpiętość). Po ukształtowaniu korony dokonujemy już jedynie cięć sanitarnych, usuwając wszystkie uszkodzone, porażone chorobami i rosnące nieprawidłowo pędy.  

Zabieg przycinania wykonujemy wyłącznie w pogodne, bezdeszczowe dni i zabezpieczamy powstałe w jego wyniku rany z pomocą maści ogrodniczej w celu ograniczenia ryzyka rozwoju chorób. 

Zastosowanie 

Stanley należy do grupy najlepiej ocenianych śliw pod względem smakowym, a jej owoce znajdują zastosowanie deserowo-przetwórcze i sprawdzają się między innymi w produkcji kompotów, dżemów, przecierów, susz i powideł, a także jako dodatek do ciast, deserów i potraw. Drzewo powszechnie spotykane jest zarówno w przydomowych działkach, ogrodach oraz tarasach jak i w hodowlach typowo towarowych. 

Odmiana: średniowczesna

Dojrzałość zbiorcza: połowa września

Dojrzałość konsumpcyjna: zaraz po dokonaniu zbioru

Pochodzenie: Stany Zjednoczone

Nazwa łacińska: Prunus domestica "Stanley"