Półkarłowa śliwa japońska Black Amber

Black Amber to późna, deserowo-przetwórcza odmiana śliwy o stosunkowo uniwersalnym zastosowaniu i azjatyckim pochodzeniu. Drzewo wydaje na świat charakterystyczne, bardzo dużych rozmiarów owoce o czarnej skórce i nie sprawia trudności w uprawie.

Charakterystyka

Black Amber powstała prawdopodobnie w Stanach Zjednoczonych, w wyniku skrzyżowania odmian Friar i Queen Rosa, a zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w ówczesnym Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa (obecnie Instytut Ogrodnictwa) stanowi jedną z najbardziej rekomendowanych do uprawy w Polsce śliw. Drzewo ujawnia wysoką mrozoodporność, niską podatność na większość chorób i z powodzeniem może być uprawiane we wszystkich rejonach naszego kraju, zarówno w hodowlach handlowo-towarowych jak i przydomowych ogrodach i amatorskich sadach. Odmiana rośnie silnie lub bardzo silnie do momentu wejścia w okres owocowania, po którym tempo jej wzrostu wyraźnie spada i osiąga docelową wysokość w przedziale 3,5-4,5 m. Drzewo tworzy średnio-zagęszczoną, lecz silnie ulistnioną koronę i pozostaje częściowo samopylne, ale śliwę warto posadzić w pobliżu innych odmian, kwitnących w tym samym okresie (obecność zapylaczy w znaczącym stopniu przekłada się na jakość plonowania drzewa). 

Owoce

Black Amber rozpoczyna owocowania na przełomie 2 i 3 roku od posadzenia, obficie wydając na świat dużych rozmiarów śliwki o pojedynczej masie w granicach 60-120 g. Plony odmiany przybierają kuliste kształty i okrywają się czerwono-purpurową skórką, pod którą z kolei znajduje się soczysty, żółty miąższ o smacznym, słodkim smaku. Między innymi ze względu na niewielkie lub jedynie umiarkowane przywiązanie pestki do miąższu śliwki wykorzystywane są zarówno w sektorze produkcyjnym i gastronomicznym, jak i w bezpośredniej konsumpcji oraz w celach handlowych. 

Wyłączając cechy zewnętrzne i smakowe owoce odmiany Black Amber charakteryzuje wysoka zawartość licznych składników odżywczych i mineralnych, między innymi: witamin, błonnika, magnezu, wapnia, potasu i kwasu foliowego. Związki te sprawiają, że śliwki ujawniają właściwości antyoksydacyjne, antynowotworowe i przeciwmiażdżycowe, obniżają cholesterol, pomagają w rozwiązywaniu dolegliwości trawiennych i wpływają korzystnie na układ nerwowy. Ich regularne spożycie rekomendowane jest w szczególności osobom borykającym się z problemami żołądkowo-jelitowymi, narażonym na osteoporozę i miażdżycę, dotkniętymi chorobami serca oraz diabetykom i kobietom w ciąży. 

Odmiana osiąga zwykle dojrzałość zbiorczą na początku października, natomiast precyzyjny termin zbioru jej plonów uzależniony jest silnie od indywidualnych warunków pogodowych, odnotowywanych w danym roku wegetacyjnym oraz jakości stanowiska zastosowanego pod uprawę. Śliwki nie łatwo ulegają uszkodzeniom mechanicznym i dobrze znoszą transport, a okres ich przechowywania waha się w przedziale od około 7 dni (w przypadku magazynowania w lodówce) do nawet kilku tygodni (w środowisku chłodniczym). Maksymalny czas przechowywania owoców można jednak dodatkowo wydłużyć, dokonując zbioru przed osiągnięciem przez nie dojrzałości konsumpcyjnej. 

Zapylacze

Black Amber pozostaje częściowo samopylna, ale w celu zachowania wysokiej obfitości zbiorów należy umieścić ją w towarzystwie odmian takich jak na przykład: Flavor Queen, Shiro, Flavor Supreme, Japońska czarna, Kometa czy Santa Rosa.

Uprawa i pielęgnacja

Black Amber nie sprawia trudności w uprawie; drzewo ujawnia wysoką mrozoodporność i niską podatność na większość chorób, a jego hodowla nie wiąże się zwykle z koniecznością wdrażania chemicznych środków ochrony roślin. Właściwym posunięciem będzie jednak coroczne zwalczanie mszyc w okresie określonym przez producenta wybranego preparatu (zabieg zapobiega rozwojowi jednej z najgroźniejszych dolegliwości drzew owocowych; tzw. szarki/ospowatości śliw). Warto ponadto monitorować drzewo pod kątem występowania zmian (deformacji i plamień) na powierzchniach owoców, pędów i liści oraz przedwczesnego opadania plonów. 

Black Amber preferuje słoneczne, możliwie osłonięte od silnego wiatru stanowiska stanowiska oraz żyzne, przepuszczalne gleby o odczynie kwasowości, zbliżonym do obojętnego lub lekko kwaśnego (5,6-7,0 pH). Podczas wyboru miejsca pod uprawę unikajmy bezwzględnie zastoisk mrozowych, podłóż podmokłych i przesadnie piaszczystych. Przed umieszczeniem sadzonki w glebie ziemię należy do tego celu właściwie przygotować: przekopać ją i odchwaścić, a w razie potrzeby także dodatkowo użyźnić ją z pomocą kompostu lub innych środków organicznych. Koniecznym będzie ponadto zapewnienie odpowiednich rozmiarów zagłębienia na potrzeby hodowli; upewnijmy się, że dołek przygotowany pod uprawę zarówno pod względem średnicy jak i głębokości mierzy około 30-40 cm (właściwe wymiary zapobiegają zawinięciu korzeni śliwy).

Rozstawa sadzenia w sadach: 2-3 m x 4-4,5 m = ok. 741-1250 szt./ha

Sadzenie Black Amber należy przeprowadzić wiosną (najlepiej pod koniec marca) lub jesienią (do listopada). Szczególnie w przypadku nasadzeń na przełomie września i października oraz w pierwszych latach od posadzenia, mimo wysokiej mrozoodporności odmiany, młodej śliwie warto zapewnić zabezpieczenie przed chłodem. W tym celu zarówno jesienią (jeszcze przed wystąpieniem pierwszych ujemnych temperatur) oraz w okresie wiosennych przymrozków okrywamy drzewo z użyciem papieru falistego, maty trzcinowej lub białej agrotkaniny. Dodatkowe zabezpieczenie przed mrozem stanowić mogą tzw. kopczykowanie (usypanie wokół  pnia rośliny kopca z kory i torfu lub innego rodzaju gleby) oraz ściółkowanie (okrycie gleby wokół drzewa 5-10 centymetrową warstwą słomy, trocin, kory sosnowej, kompostu lub agrowłókniny). Niezależnie od preferowanej pory sadzenia zaraz po jego dokonaniu sadzonkę należy obficie podlać, wykorzystując zmagazynowaną wcześniej wodę deszczową w ilości około 10-30 l. Nawadnianie w umiarkowanym stopniu kontynuujemy następnie przez cały okres wiosenno-letni (wody nie zaszkodzi wzbogacić niewielką dawką nawozu); warto w tym celu wykopać wokół pnia drzewa misę, zapobiegającą wylewaniu się cieczy na boki. 

Istotnym elementem w pielęgnacji Black Amber jest coroczne przycinanie. Zabieg przeprowadzany regularnie w pierwszej kolejności przywraca sadzonce utraconą wcześniej równowagę pomiędzy jej częścią nadziemną, a systemem korzeniowym (pomaga śliwie w ten sposób właściwie zaaklimatyzować się na nowym stanowisku), z kolei dokonywany w latach następnych wzmacnia jakość owocowania. W okresie pierwszej wiosny, zaraz po dokonaniu nasadzenia, skracamy pędy boczne o około ⅓ ich długości, natomiast w przypadku braku ich obecności, ścinamy przewodnik (główny pęd) na wysokości około 90 cm nad powierzchnią gleby (powyżej miejsca szczepienia). Kolejnym etapem cięcia jest przycinanie formujące koronę śliwy, którego precyzyjny przebieg uzależniony jest od formy pokroju jaki docelowo zamierzamy uzyskać. Najczęściej sprowadza się on jednak do wycinania nachodzących na siebie pędów i wszystkich chorych gałęzi oraz tych, które nie dopuszczają światła do wewnątrz korony. Pamiętajmy, że zabieg cięcia należy przeprowadzać wyłącznie w trakcie pogodnych i bezdeszczowych okresów, a zaraz po jego dokonaniu rany zabezpieczamy z pomocą maści ogrodniczej. W celu minimalizacji prawdopodobieństwa rozwoju chorób sekator należy ponadto poddać dezynfekcji. 

Zastosowanie

Black Amber należy do grupy odmian o uniwersalnym przeznaczeniu, a jej owoce wykorzystywane są chętnie w celach typowo deserowych. Nadają się do bezpośredniej konsumpcji, ale znajdują zastosowanie także w sektorach: gastronomicznym (jako dodatek do ciast, deserów i potraw) oraz przetwórczym (jako surowiec w produkcji alkoholi, konfitur i napojów). Ze względu na niskie wymagania pielęgnacyjne drzewo spotykane jest zarówno w uprawach towarowo-produkcyjnych jak i w sadach amatorskich oraz przydomowych ogrodach. 

Odmiana: późna

Dojrzałość zbiorcza: początek października

Okres przechowywania: od 7 dni do około 4 tygodni w zależności od warunków magazynowania i pory zbioru

Pochodzenie: Prawdopodobnie Stany Zjednoczone lub Chiny

Nazwa łacińska: Prunus salicina “Black Amber”

ang. Japanese plum Black Amber 

czeski Japonská švestka Černý jantar 

irl. Plumaí Ómra Dubh Seapánach

litewski Japoniška slyva Juodasis gintaras 

łot. Japānas plūme Melnais dzintars 

norw. Japansk svart rav plomme

ros. Японская слива Черный янтарь 

słow. Japonská slivka Čierny jantár 

ukr. Японська слива Black Amber